Introductie
Hoe staat het met de gezondheid van de gemiddelde Nederlander gesteld? Dat hangt ervan af hoe je dat meet. Kijk je naar levensverwachting, dan doen wij het in Nederland behoorlijk goed. De levensverwachting bij vrouwen ligt zo rond de 83 jaar, die voor mannen rond de 80 jaar.1 De levensverwachting is nog steeds stijgende.
Maar…….
Er is een trend die ook de andere kant op wijst. In 1981 was de ‘levensverwachting zonder chronische aandoening’ voor mannen 54,5 jaar (dat wil zeggen dat mannen gemiddeld 54,5 jaar oud waren voordat zij hun eerste chronische aandoening kregen). Dit is in 2017 gedaald tot 46 jaar, een daling van ruim 8 jaar.
Bij vrouwen zie je dezelfde tendens. In 1981 was de ‘levensverwachting zonder chronische aandoening’ voor vrouwen 53,9 jaar. In 2017 is dat 41,4 jaar. Een daling van 12,5 jaar!
Dit heeft veel te betekenen. We leven enerzijds langer, maar leven wel langer in slechtere gezondheid.
Wat zijn het type aandoeningen die worden geschaard onder de chronische aandoeningen? Je kunt hierbij denken aan hart- en vaatziekten of suikerziekte, maar ook andere ziektes zoals reuma of kanker.
Een substantieel deel van deze chronische aandoeningen is wat ze noemen ‘leefstijlgevoelig’. Dat wil zeggen dat je ze in de hand kunt werken (of juist in grote mate kunt voorkomen) door middel van je leefstijl.
Obesitastrend
Een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, suikerziekte (Type II diabetes, de variant waarbij je lichaam niet meer goed luistert naar insuline) en een aantal typen kanker (borst, nier, galblaas, darm, blaas, long, alvleesklier bijvoorbeeld) is ons lichaamsgewicht.
Ook hier heb ik slecht nieuws. In 2017 was in Nederland:
– 49% van de Nederlanders te zwaar, dit was in 1990 ongeveer 35%.
– 13,9% hiervan had obesitas, dit was in 1990 ongeveer 6%.
– Onder jongeren (4 tot 20 jaar oud) is ruim 12% te zwaar.
Hart- en vaatziekten & diabetes
Nederland heeft zo’n 1,4 miljoen hart- en vaatpatiënten. Elke dag sterven er 106 mensen hieraan, waarvan 24 mensen jonger dan 75 jaar. Daarnaast worden elke dag 750 mensen in het ziekenhuis opgenomen met een hart- of vaatziekte. (2)
Hart- en vaatziekten is een overkoepelende term van allerlei aandoeningen. Hierbij kun je denken aan: Hartinfarct, beroerte, hartfalen, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol, claudicatio intermittens (etalagebenen), longembolie etc.
Bij hart- en vaatziekten is gelukkig in de afgelopen 20 jaar veel vooruitgang geboekt op behandeling. De sterfte door hart- en vaatziekten is sterk afgenomen. Echter, het komt nog ongeveer even vaak voor als 20 jaar geleden.
Ook heeft Nederland zo’n 1,2 miljoen mensen met diabetes, waarvan 9 op de 10 type II diabetes heeft. Daarnaast heeft, hier bovenop, nog zo’n 750.000 Nederlanders last van een verstoorde suikerhuishouding (Pre-diabetes). Het Erasmus MC heeft berekend dat van alle huidige volwassenen, ongeveer 1 op de 3 Type II diabetes zal krijgen in hun leven.
Het aantal mensen met Type II diabetes is sinds 1991 bijna verdubbeld. In deze berekening is gecorrigeerd voor leeftijd.
Belangrijk om te realiseren is dat obesitas, hart- en vaatziekten en Type II diabetes vaak in combinatie aanwezig zijn.
Is er nog hoop?
Ja! Ondanks dat de cijfers een negatief beeld schetsen, is er ook goed nieuws. Het blijkt namelijk dat je door een gezonde leefstijl te leven de combinatie van deze aandoeningen in grote mate kunt voorkomen.
Hart- en vaatziekten blijken voor meer dan 80% te voorkomen te zijn. (3) Voor Type II diabetes is dit nog meer, namelijk meer dan 90% is dit te voorkomen. (4)
Wat zijn de risicofactoren waar je zelf invloed op hebt?
– Voedingspatroon
– Sport & bewegen
– Roken
– Alcoholconsumptie
– Gewicht
– Stress
– Slaap
In volgende blog zullen we dieper ingaan op het wat voor type voedingspatroon je kan helpen om deze aandoeningen te vermijden.
Bronnen.
1. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/levensverwachting/cijfers-context/trends#node-prognose-levensverwachting
2. Hartstichting
3. Stampfer, M. J., Hu, F. B., Manson, J. E., Rimm, E. B., & Willett, W. C. (2000). Primary prevention of coronary heart disease in women through diet and lifestyle. New England Journal of Medicine, 343(1), 16-22.
4. Hu, F. B., Manson, J. E., Stampfer, M. J., Colditz, G., Liu, S., Solomon, C. G., & Willett, W. C. (2001). Diet, lifestyle, and the risk of type 2 diabetes mellitus in women. New England journal of medicine, 345(11), 790-797.
